Đưa trí tuệ nhân tạo AI vào giảng dạy, nắm bắt xu hướng công nghệ trong kỷ nguyên số

Trí tuệ nhân tạo (AI - Artificial Intelligence) hay trí thông minh nhân tạo đóng vai trò quan trọng trong xã hội hiện nay và được ứng dụng rộng rãi trong nhiều ngành nghề: Y tế, Giáo dục, Khoa học, Nghệ thuật.... Đặc biệt là trí tuệ nhân tạo thời gian gần đây được sử dụng vào cải tiến phương pháp giảng dạy trong hệ thống Giáo dục Việt Nam. Tìm hiểu về ứng dụng của trí tuệ nhân tạo trong giáo dục trong bài viết dưới đây.

Trí tuệ nhân tạo là gì?

 Về mặt khái niệm, AI được kết bởi hai từ “Artificial” và “Intelligence”. Trong đó, “Artificial” định nghĩa cho sự vật do con người tạo ra, còn “Intelligence” định nghĩa cho “sức mạnh tư duy”.

Do vậy, AI có thể được định nghĩa là công nghệ cho phép máy móc, đặc biệt là máy tính, học hỏi và tư duy, suy nghĩ như bộ não con người.

Theo IBM: “Trí tuệ nhân tạo, hay AI, là công nghệ cho phép máy tính và máy móc mô phỏng trí thông minh và khả năng giải quyết vấn đề của con người”.

Sự phát triển của trí tuệ nhân tạo trong giáo dục

Khi nói đến giáo dục, sự hợp nhất của AI với hệ thống học tập kỹ thuật số ngày nay đã tạo nên khái niệm học tập hoàn toàn mới: Giáo dục thông minh. Thị trường giáo dục kỹ thuật số, thường được gọi là thị trường e-Learning, đang tăng trưởng mạnh mẽ nhờ các ứng dụng dịch vụ AI.

Tạo ra sự khác biệt từ các khóa học kỹ thuật số đến tài liệu tham khảo trực tuyến và lớp học ảo, trí tuệ nhân tạo trong giáo dục đã cách mạng hóa các phương pháp học tập truyền thống.

AI trong giáo dục quan trọng hơn những gì chúng ta biết. Hơn 50% trường tiểu học, trung học và trường đại học trên thế giới hiện nay dựa vào AI để hỗ trợ quy trình hành chính. Cùng với đó, nghiên cứu cho thấy phương pháp học tập với AI đem lại nhiều hiệu quả hơn cho học sinh, sinh viên.

Xu hướng AI thúc đẩy ngành giáo dục bằng cách cải thiện mức độ tương tác của sinh viên thông qua các khóa học tùy chỉnh, bài giảng trực tuyến, lớp học kết hợp trò chơi để nâng cao kỹ năng,... Đó là lý do tại sao thị trường giáo dục AI toàn cầu được dự đoán sẽ vượt 20 tỷ USD vào năm 2027. 

Điều này cho thấy cách các doanh nghiệp đang đầu tư hàng tỷ đô la cho trí tuệ nhân tạo trong giáo dục, từ phát triển ứng dụng học tập, người máy, công cụ hỗ trợ ảo và ngôn ngữ tự nhiên đến thị giác máy tính và máy học (ML - Machine learning) trong giáo dục.

Ngày càng có nhiều doanh nghiệp công nghệ hoạt động trong lĩnh vực giáo dục (edTech) đưa AI vào kế hoạch nghiên cứu và phát triển. Trí tuệ nhân tạo trong giáo dục tại Việt Nam cũng là chủ đề được nhiều người quan tâm Vậy, AI có những lợi ích gì, chúng đã thay đổi bộ mặt của giáo dục như thế nào?

AI cách mạng hóa giáo dục 4.0 như thế nào?

Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong giáo dục cho thấy những lợi ích vô hạn, chẳng hạn như giúp đỡ giáo viên bằng cách đảm nhận nhiệm vụ mất nhiều thời gian, chấm điểm, duy trì báo cáo, nâng cao khả năng nhận thức và tiếp thu trong trường học ảo và lớp học AI,...

Cá nhân hóa nội dung và trải nghiệm học tập

Không phải mọi học sinh đều thích nghi với kiến ​​thức theo cùng một phương pháp. Một số người nắm bắt nhanh chóng, trong khi một số người cần thời gian. Hệ thống giáo dục thông thường thiếu khái niệm học tập tùy chỉnh phù hợp cho từng đối tượng. Sự tham gia của trí tuệ nhân tạo giúp giải quyết vấn đề này.

AI đảm bảo rằng phần mềm giáo dục được cá nhân hóa cho từng người học. Ngoài ra, với công nghệ hỗ trợ như học máy trong giáo dục, giúp học sinh tiếp nhận các bài học theo những phương pháp khác nhau và điều chỉnh quy trình hợp lý nhất để giảm thiểu gánh nặng kiến thức.

Phương pháp "học AI" trong trường hợp này tập trung vào yêu cầu của từng cá nhân thông qua các tính năng như trò chơi AI, danh sách bài học tùy chỉnh để học hiệu quả hơn.

Tự động hóa nhiệm vụ

Tình trạng thiếu giáo viên trên toàn cầu đặt ra thách thức to lớn đối với việc cải thiện kết quả giáo dục. Việc tích hợp AI vào giáo dục hỗ trợ tự động hóa những tác vụ đơn giản, lặp đi lặp lại, giúp giáo viên có nhiều thời gian hơn dành cho những nhiệm vụ quan trọng khác.

Bên cạnh việc tạo ra bài giảng, hệ thống AI có thể đảm nhận việc kiểm tra bài tập về nhà, chấm điểm bài kiểm tra, báo cáo thống kê, thuyết trình, ghi chú cùng các nhiệm vụ quản trị khác. 

Mục tiêu giảng dạy tại lớp học là lấy con người làm trung tâm với sự hỗ trợ tối đa từ máy móc. Một môi trường nơi giáo viên có thể thoải mái phát huy, sáng tạo ra trải nghiệm học tập phong phú hơn. Tại đó, AI tăng cường chứ không thay thế vai trò của giáo viên.

Sáng tạo nội dung thông minh

Trí tuệ nhân tạo tạo sinh (GenAI - Generative AI) và mô hình ngôn ngữ lớn (LLM - Large Language Model) có khả năng giúp giáo viên và chuyên gia nghiên cứu sáng tạo ra nội dung phù hợp, thuận tiện cho việc giảng dạy và học tập.

Thông thường, giáo viên phải đầu tư rất nhiều thời gian vào việc chuẩn bị tài liệu giảng dạy. Công cụ AI tạo sinh có thể giảm bớt khối lượng công việc này bằng cách tạo ra các câu đố, phiếu bài tập và tài nguyên giáo dục phù hợp với mục tiêu và tiêu chuẩn của chương trình giảng dạy.

Điều này không chỉ tiết kiệm thời gian mà còn giúp giáo viên dễ dàng điều chỉnh tài liệu để đáp ứng nhu cầu học tập khác nhau của học sinh trong lớp học, nhờ đó cải thiện trải nghiệm học tập tổng thể.

Hỗ trợ 24/7

Chatbot AI là một ví dụ quen thuộc về cách AI trong giáo dục học hỏi từ dữ liệu để tự động cung cấp thông tin và hỗ trợ khi cần thiết. Điều này mang lại lợi ích cho cả tổ chức giáo dục, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực cũng như người dạy và người học.

Mọi người trên toàn thế giới đang chọn tham gia các khóa đào tạo từ xa để có thể học tập bất kỳ nơi đâu. Tại đây, chatbot AI giải quyết những vấn đề thường gặp của người dùng, cung cấp giải pháp tức thời, quyền truy cập vào tài liệu học tập cần thiết và hỗ trợ 24/7.

Tổ chức giáo dục, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực sử dụng chat bot và AI đàm thoại nhằm nhanh chóng đưa ra phản hồi trong trường hợp có người cần hỗ trợ. Công cụ AI hỗ trợ giải đáp những câu hỏi thường gặp, cung cấp thông tin cần thiết trước khi chuyển yêu cầu tới tổng đài viên.

Ngoài ra, AI cũng đang được sử dụng như gia sư thông minh. Học sinh sẽ được hướng dẫn, định hướng học tập mọi lúc, mọi nơi với hình thức kèm 1-1 hoặc học tập ngang hàng.

Tinh chỉnh đánh giá và phân tích trong giáo dục

Việc tích hợp AI vào giáo dục hứa hẹn sẽ cách mạng hóa bối cảnh đánh giá và phân tích. Công cụ AI cung cấp cho nhà giáo những hiểu biết vô giá, từ việc xác định xu hướng học tập đến hỗ trợ đánh giá kết quả thông qua các kỳ thi, bài kiểm tra.

Quá trình đánh giá được đẩy nhanh, tiết kiệm thời gian, cung cấp phản hồi kịp thời cho người học để điều chỉnh kế hoạch và mục tiêu học tập. Đồng thời, thông qua phân tích thời gian thực, giáo viên có thể xác định điểm mạnh và điểm yếu trong thành tích của học sinh, cho phép đưa ra chiến lược giảng dạy phù hợp hơn.

Hệ thống quản lý học tập

Ngành giáo dục thông minh đang có những sự đổi mới nhanh chóng. Tuy nhiên, nhược điểm của trí tuệ nhân tạo trong giáo dục thường liên quan đến bảo mật, quyền riêng tư, bản quyền, sao chép, thay đổi khả năng truy cập dữ liệu, quy trình chứng nhận,...

Giữa những thách thức này, giải pháp phi tập trung dựa trên AI có thể mang lại một cuộc cách mạng kỹ thuật tích cực cho ngành giáo dục.

Ví dụ, một số hệ thống quản lý học tập ứng dụng AI và blockchain (chuỗi khối) được tạo ra nhằm giải quyết vấn đề sao chép, đánh cắp thông tin khá phổ biến hiện nay. Điều này hỗ trợ hàng triệu giáo viên và học sinh bảo vệ dữ liệu của mình, đồng thời hạn chế tình trạng học sinh sử dụng dữ liệu có sẵn tạo ra từ hệ thống AI.

Ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong thi cử

Hệ thống phần mềm AI có nhiều tác dụng tích cực trong các kỳ thi, giúp phát hiện hành vi đáng ngờ và cảnh báo cho giám thị.

Chương trình AI theo dõi từng cá nhân thông qua camera thông minh, micrô và trình duyệt web, đồng thời thực hiện phân tích hành vi đáng ngờ và đưa ra cảnh báo cho giám thị. Lợi ích của công nghệ này đã được chứng minh là một trong những giải pháp giám sát kỳ thi hiệu quả nhất.

Học ngôn ngữ

AI đã cải thiện đáng kể việc học ngôn ngữ bằng cách cung cấp phản hồi tức thời theo thời gian thực về ngữ pháp, phát âm, từ vựng, sự trôi chảy trong giao tiếp,...

Những nền tảng do AI điều khiển, chẳng hạn như ứng dụng học tiếng anh khá nổi tiếng Duolingo, điều chỉnh bài học theo phong cách học tập và trình độ của từng cá nhân. Nhờ liên tục phân tích hiệu suất của người dùng, AI điều chỉnh độ khó và nội dung của bài học, cung cấp những gì phù hợp cho từng học viên.

Ngoài ra, phương pháp tiếp cận thông qua trò chơi của nhiều nền tảng học tập tích hợp AI điều khiển mô phỏng các cuộc trò chuyện thực tế, mang lại trải nghiệm học ngôn ngữ nhập vai thú vị.

FPT School Bắc Ninh đã đưa trí tuệ nhân tạo thử nghiệm áp dụng vào các tiết học.

Trường thường xuyên đưa vào thử nghiệm các tiết học về trí tuệ nhân tạo để học sinh được khám và và trải nghiệm. Đây là cơ hội quý báu để các em học sinh tiếp cận những kiến thức cơ bản về trí tuệ nhân tạo (AI) và trải nghiệm thực tế trong việc thực hành huấn luyện (training) cho máy tính. Trong suốt các tiết học, các em đã trực tiếp cung cấp dữ liệu hình ảnh, âm thanh và video để máy tính học hỏi và nâng cao độ chính xác trong việc nhận dạng khuôn mặt, vật thể, âm thanh và hành động.

Những giờ học này không chỉ đem lại trải nghiệm công nghệ đầy thú vị mà còn giúp học sinh hiểu rõ hơn về cách AI hoạt động và ứng dụng vào đời sống. Quan trọng hơn, chương trình đã khơi gợi niềm đam mê khám phá công nghệ, tạo tiền đề để các em tiếp tục theo đuổi và chinh phục những lĩnh vực tiên tiến trong thế giới công nghệ thông minh. Đây là bước khởi đầu đầy ý nghĩa, góp phần nuôi dưỡng thế hệ học sinh năng động, sáng tạo và sẵn sàng bước vào kỷ nguyên số.